"Міжнародная прэмія Артура Свенсана за правы прафсаюзаў" 2024 года прысуджана мужнай прафсаюзнай лідарцы Хаінг Зар Аунг з М'янмы. Нагадаем, што лаўрэатамі гэтай прэміі ў 2021 годзе сталі незалежныя прафсаюзы Беларусі.
Хаінг Зар Аунг - былая работніца швейнай прамысловасці, пачала працаваць з 16 гадоў. Яна стала актыўным удзельнікам прафсаюзнага руху 17 гадоў таму, калі працавала працоўным мігрантам у Тайландзе. У выгнанні яна працавала над навучаннем іншых працоўных-мігрантаў іх правам. Калі пачаліся дэмакратычныя пераўтварэнні, яна вярнулася ў М'янму і была абрана кіраўніком Федэрацыі прамысловых працоўных М'янмы (IWFM) і членам кіраўніцтва найбуйнейшай прафсаюзнай Канфедэрацыі прафсаюзаў М'янмы (CTUM), якая была забаронена ў краіне да 2012 года.
Пасля крывавага ваеннага перавароту ў 2021 годзе Хаінг Зар Аунг зноў быў вымушаны пакінуць краіну, на гэты раз у Германію. Яна выдзялялася як голас прафсаюзнага руху М'янмы ў Еўропе і на сусветных форумах. Яна змагаецца з ваеннай хунтай у міжнародных арганізацыях, мабілізуе ў мэтах міжнароднай салідарнасці, аказвае ціск на міжнародныя брэнды, каб тыя сышлі з М'янмы, і выступае за адмену гандлёвых прэферэнцый ЕС, пакуль ваенная хунта знаходзіцца ва ўладзе. Варта адзначыць, што ў пачатку 2000-х гадоў, супраць М'янмы прымяняўся 33 параграф Статута МАП, таксама, як і да Беларусі ў 2023.
Ваенная хунта знаходзіцца ва ўладзе ўжо тры гады, выкарыстоўваючы ваенную сілу. Сама меней за гэты час каля 4600 чалавек былі забітыя і 30 000 арыштаваныя. Многія з іх - прафсаюзныя актывісты, якія прымалі ўдзел у барацьбе супраціўлення.
Прафсаюзны рух адыграў цэнтральную ролю ў буйных пратэстах і барацьбе супраць ваеннай хунты. Шырокі альянс прафсаюзаў сфарміраваў Працоўны альянс М'янмы, які дапамог сфарміраваць агульнанацыянальны Рух грамадзянскай непадпарадкавання ў падтрымку дэмакратычнага ўрада (Урад нацыянальнага адзінства, NUG).
Пасля вайсковага перавароту ўзнік трывалы альянс паміж рознымі этнічнымі групамі, моладдзю, студэнтамі, палітычнымі групоўкамі і прафсаюзамі, якія патрабуюць сапраўднай дэмакратыі і федэратыўнай дзяржавы, а не проста аднаўлення таго, што было да 2021 года. У гэтым альянсе працаўніцы тэкстыльнай прамысловасці з такімі лідарамі, як Хаінг Зар Аунг, адыгрываюць вельмі важную ролю. Сёння рух супраціву прагрэсуе, і ёсць рэальная надзея, што ён зможа дабіцца поспеху.
Гэтай узнагародай камітэт прэміі жадае праліць святло на барацьбу супраціўлення ваеннаму рэжыму ў М'янме і барацьбу за сапраўдную дэмакратыю, у тым ліку асноўныя працоўныя правы. У гэтай барацьбе абсалютна цэнтральнае месца займаюць прафсаюзны рух, прадстаўнікі і сябры прафсаюзаў. Хаінг Зар Аунг - сімвал усіх тых, хто ахвяруе ўсім сваім часам дзеля лепшага грамадства.
Крыніца: svenssonstiftelsen.com