Правы жанчын у фокусе дыскусій аб будучыні Беларусі на форуме ў Стакгольме

16–17 чэрвеня ў Стакгольме прайшоў Форум «Пашырэнне правоў і магчымасцяў жанчын і дэмакратыя для Беларусі 2025» — міжнародная платформа, якая аб'яднала актывістак, даследчыц, палітыкаў і праваабаронцаў, каб абмеркаваць ролю беларускіх жанчын у барацьбе за дэмакратыю, годнасць і справядлівасць.

фота // https://tsikhanouskaya.org

У працы форума прыняла ўдзел і прадстаўніца незалежнага прафсаюзнага руху - Марыя Тарадзецкая ад Асацыяцыі "Салідарнасць" і Беларускага кангрэса дэмакратычных прафсаюзаў (БКДП). Яна адзначыла, што без рэальнай роўнасці ў сферы працы і прызнання працы жанчын немагчыма казаць пра сапраўдную дэмакратыю.

— Мы не проста гаварылі аб роўнасці як аб лозунгу. Мы абмяркоўвалі канкрэтныя меры, якія патрэбныя Беларусі: адмену забароны на "жаночыя" прафесіі, прызнанне працы ў сістэме догляду, прыняцце міжнародных канвенцый МАП, такіх як №190 аб гвалце і дамаганнях у сферы працы, — адзначыла Марыя.

Удзельнікі форуму звярнулі ўвагу і на рэпрадуктыўную працу — нябачную, але крытычна важную сферу, дзе жанчыны выконваюць ключавую ролю: работу, звязаную з доглядам і дамашнімі абавязкамі, уключаючы ўборку, прыгатаванне ежы, неаплатную працу па дому, догляд дзяцей і пажылых людзей. Усё гэта – абавязкі, без якіх не працуе ніводнае грамадства.

Марыя Тарадзецкая // фота - https://tsikhanouskaya.org

Паводле яе слоў, гендэрная няроўнасць у Беларусі - рэальнасць. На мерапрыемстве была названа канкрэтная лічба разрыву ў аплаце працы паміж мужчынамі і жанчынамі - ён дасягае 27%, у той час як у Швецыі складае каля 10%. Жанчыны занятыя ў сектарах, дзе пераважаюць нізкія заробкі, мінімальныя перспектывы і высокая нагрузка.

- Форум аказаўся нечакана глыбокім. Замест дзяжурных размоў аб роўнасці прагучалі сумленныя і дакладныя пытанні: чаму ўдзел жанчын - гэта не "пра жанчын", а пра развіццё краіны? Чаму няроўнасць разбурае грамадства і як з ім змагацца на заканадаўчым і культурным узроўні?

Удзельніцы абмеркавалі таксама ролю жанчын у палітыцы, прававыя бар'еры, феномен прыраўноўвання жаночых правоў да мужчынскіх як "нормы па змаўчанні" - і наступствы такога падыходу. Асобную ўвагу надалі тэме дамашняга гвалту, якая застаецца адной з самых вострых і замоўчваюцца ў Беларусі.

- Калі правы ўшчамляюцца, сфера працоўных адносін таксама ніколі не бывае выключэннем, - падкрэсліла Марыя. - Мы казалі і аб забаронах прафесій для жанчын, і аб "хатняй працы" як форме неаплатнай занятасці. Гэта таксама праца, якая павінна быць прызнана.

Таксама варта адзначыць, што сёння ў беларускіх калоніях утрымліваюцца пяць прафсаюзніц, у тым ліку Вольга Брыцікава, асуджаная за сваю актыўную пазіцыю і ўдзел у абароне правоў працоўных.

Марыя Тарадзецкая і Станіслаў Салавей

Форум у Стакгольме стаў не толькі прасторай салідарнасці, але і практычным крокам: яго вынікам стане Праграма жаночага лідарства для Беларусі, арыентаваная на развіццё новых форм удзелу жанчын у грамадскім жыцці, у тым ліку ў працоўнай і прафсаюзнай сферах. Гэта першы форум такога маштабу, прысвечаны ролі жанчын у будучыні Беларусі.

- У далейшым мы, як прафсаюзы, бачым сваёй задачай пашырэнне парадку дня гэтай дыскусіі - у тым ліку за кошт уключэння тэмы справядлівай працы і роўных магчымасцяў для жанчын і мужчын, асабліва ў найбольш дыскрымінуемых сферах, такіх як сацыяльны догляд, ахова здароўя і адукацыя, - лічыць Марыя Тарадзецкая.

Read this text in eng or рус