Навошта ФПБ прызнанне на міжнароднай арэне?

2 чэрвеня ў Жэневе пачнецца 113-я сесія Канферэнцыі Міжнароднай арганізацыі працы. На ёй дэлегаты ўрадаў, работадаўцаў і работнікаў са 187 дзяржаў-членаў МАП абмяркуюць важныя тэмы: магчымыя новыя міжнародныя стандарты па абароне работнікаў ад біялагічных небяспек у вытворчай асяроддзі, дастойная праца ў платформеннай эканоміцы і інавацыйныя падыходы да садзейнічання пераходу ад нефармальнай да фармальнай эканомікі.

Будынак МАП у Жэневе. Ілюстратыўнае фота

У працы Канферэнцыі прымуць удзел прадстаўнікі Беларускага Кангрэса дэмакратычных прафсаюзаў і праўладнай Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі.

На адным з паседжанняў будзе абмяркоўвацца сітуацыя з правамі працоўных у нашай краіне, а таксама пытанне акрэдытацыі ФПБ: камітэт па акрэдытацыі МАП ставіць пад сумневы паўнамоцтвы Федэрацыі, бо лічыць, што яна перастала быць незалежнай арганізацыяй і не абараняе правы працоўных.

Сама ж ФПБ хоча замяніць незалежныя беларускія прафсаюзы і стаць для сусветнай прафсаюзнай супольнасці адзінай арганізацыяй, якая прадстаўляе Беларусь.

Чаму гэта так важна для Федэрацыі і што яна для гэтага робіць, расказваем у новым артыкуле цыкла аб ФПБ.

2020-ы год стаў кропкай невяртання

Раней "Салiдарнасць" пісала, што яшчэ ў пачатку 2000-х улада стала ператвараць Федэрацыю прафсаюзаў у частку дзяржсістэмы. Але калі да прэзідэнцкіх выбараў 2020 года гэты працэс не асабліва фарсіравалі, то пасля гэтай даты ўлада адкінула нават фармальныя спробы назваць ФПБ незалежнай грамадскай арганізацыяй і публічна аб'явіла яе часткай сістэмы, якая выконвае ў першую чаргу ідэалагічныя задачы па выхаванні лаяльных рэжыму грамадзян і кантролю за нелаяльнымі.

- Ужо немагчыма стала казаць, што ФПБ існуе ў дыктатарскім рэжыме, і таму не можа дазволіць сабе нічога, працуючы ў вузкіх рамках: маўляў, яны, можа быць, і хацелі б, але не могуць. Федэрацыя выразна выбрала сваю пазіцыю: яе роля звялася да поўнага апраўдання дзеянняў улады - рэпрэсій, падаўлення свабоды слова і парушэнняў правоў працоўных.

Калі пасля фальсіфікацыі выбараў пачаліся масавыя пратэсты на прадпрыемствах, калі гвалт захліснуў вуліцы гарадоў, і людзі не адчувалі сябе ў бяспецы па дарозе на працу і назад дадому, таму што іх маглі збіць сілавікі і кінуць у аўтазакі - ФПБ не прыняла бок працоўных. Хаця магла стаць той арганізацыяй, якая падтрымала б працоўных і іх законныя патрабаванні, якія вылучаліся людзьмі.

Яна магла выбраць правільны шлях і дапамагчы людзям, якія тады шукалі пункт апоры ў прафсаюзах: як у ФПБ, так і ў незалежных. Людзі хацелі быць пачутымі.

Але Федэрацыя выбрала іншае: супрацьдзейнічаць самаарганізацыі працаўнікоў. Таму што, напрыклад, страйкамы, якія арганізоўваліся на прадпрыемствах, аб'ядноўвалі ня толькі прадстаўнікоў незалежных прафсаюзаў, калі яны былі на прадпрыемствах, – там было нямала людзей з прафсаюзаў, якія ўваходзяць у ФПБ.

Але Федэрацыя ніякім чынам сваіх чальцоў не абараняла. Калі незалежныя прафсаюзы спрабавалі выкарыстаць калектыўную дамову, каб, напрыклад, не даць згоды на звальненне працаўніка, то сябры ФПБ з лёгкасцю ўсё падпісвалі, працуючы ў звязку з сілавікамі.

Працоўны кодэкс стаў рэпрэсіўным інструментам барацьбы з нелаяльнымі

Каб Федэрацыі было "зручней" працаваць у звязку з уладай, апошняя стала ўносіць шматлікія змены і дапаўненні ў Працоўны кодэкс - з 2020 года гэта адбылося ўжо 15 разоў!

Юрыст па працоўным праве Леанід Судаленка лічыць, што кодэкс стаў, па сутнасці, рэпрэсіўным інструментам, з дапамогай якога прафсаюзы могуць змагацца з непажаданымі на фармальна законных падставах.

— Напрыклад, у 2021 годзе артыкул 42-ы быў дапоўнены асобнай самастойнай падставай для звальнення работнікаў па ініцыятыве наймальніка: адсутнасць на працы ў сувязі з адбываннем адміністрацыйнага спагнання ў выглядзе адміністрацыйнага арышту, які перашкаджае выкананню працоўных абавязкаў. пратэстах?

Або ў 2023 годзе артыкул 26-ы быў дапоўнены наступным палажэннем: наймальнік мае права, а ў выпадках, устаноўленых заканадаўчымі актамі, абавязаны пры прыёме на працу грамадзяніна запытваць характарыстыку з папярэдніх месцаў яго працы. забастоўках, мітынгах ці проста выказваў сваю пазіцыю, напрыклад, у сацсетках) і спрабуе працаўладкавацца ў іншага.

Таксама ў артыкулы 42-ы і 47-ы ў пералік падстаў для звальнення па ініцыятыве наймальніка ўнесены новыя: у прыватнасці, "страта даверу" або "амаральны ўчынак". І тлумачыць гэтыя пасажы можна як заўгодна! звальненне?!

І, вядома, ФПБ не толькі не ўсумнілася ў адпаведнасці змен у Працоўным кодэксе міжнародным нормам, але і прыняла іх як кіраўніцтва да дзеяння.

Напрыклад, кантрактная сістэма, якая існуе сёння ў Беларусі і супярэчыць не менш чым пяці канвенцыям Міжнароднай арганізацыі працы, якія гарантуюць правы работнікаў і ўстанаўліваюць мінімальныя міжнародныя стандарты працоўных адносін, таксама зусім не турбуе праўладныя прафсаюзы.

Але пры гэтым прадстаўнікі Федэрацыі, выступаючы на ​​розных міжнародных пляцоўках, малююць зусім іншую карціну.

ФПБ спрабуе пераканаць увесь сьвет у тым, што нічога страшнага ў Беларусі не адбываецца

Былы кіраўнік адной са структураў ФПБ распавёў “Салідарнасці”, што Федэрацыя разам з беларускім урадам спрабуе пераканаць увесь свет у тым, што нічога страшнага ў нашай краіне не адбываецца.

- Тэксты іх выступленняў на Міжнароднай канферэнцыі працы напісаны пад капірку.

Яны заяўляюць, што ў Беларусі няма ніякіх рэпрэсій і парушэнняў правоў працоўных і прафсаюзаў, а 4 мільёны работнікаў добраахвотна з'яўляюцца сябрамі ФПБ і цалкам падтрымліваюць дзейную ўладу. Таксама няма ніякіх палітвязняў, а прафсаюзнікі, як і іншыя людзі, якія знаходзяцца ў турмах па палітычных матывах, гэта экстрэмісты. перавароту. Усе яны вінаватыя ў крымінальных злачынствах.

Напрыклад, у сакавіку 2025-га ў Жэневе на сесіі Адміністрацыйнай рады Міжнароднай арганізацыі працы онлайн выступаў намеснік міністра працы і сацыяльнай абароны Беларусі Ігар Старавойтаў, які ў чарговы раз адмаўляў існаванне якіх-небудзь парушэнняў у галіне правоў працоўных.

Аднак яшчэ ў 2023 годзе Міжнародная арганізацыя працы прымяніла 33-і артыкул свайго Статута ў дачыненні да Беларусі.

Гэта значыць любыя меры, якія могуць паўплываць на тое, каб урад Беларусі пачаў выконваць свае міжнародныя абавязацельствы ў галіне захавання правоў працоўных і канвенцый МАП.

І, дарэчы, эксперты МАП правялі аналіз Працоўнага кодэкса Беларусі на адпаведнасць яго міжнародным нормам яшчэ да змен, якія былі ўнесены пасля 2020 года. Яны прыйшлі да высновы, што працоўнае заканадаўства Беларусі патрабуе сур'ёзнага рэфармавання для адпаведнасці міжнародным стандартам і вынеслі 11 рэкамендацый.

Што ўжо казаць аб цяперашнім кодэксе, у які 15 разоў былі ўнесены дыскрымінацыйныя змены і дапаўненні, якія значна пагаршаюць становішча работнікаў!

Сёння цалкам відавочна, чаму для беларускай улады так важна, каб яе "даччынае прадпрыемства" ФПБ было прызнана ў Міжнароднай арганізацыі працы і на ўзроўні буйных міжнародных прафсаюзных арганізацый і аб'яднанняў.

Другая важная задача для ФПБ – замяніць незалежныя прафсаюзы.

Знішчаныя дыктатарскім рэжымам у 2022 годзе, яны тым не менш працягваюць сваю дзейнасць на эміграцыі, і іх голас у МАП заўсёды ўлічваецца як альтэрнатыўны.

Прадстаўнікі БКДП працягваюць інфармаваць МАП аб выкананні ўрадам Беларусі ратыфікаваных канвенцый, аб сітуацыі ў галіне правоў працоўных, аб адпаведнасці працоўнага заканадаўства Беларусі міжнародным нормам.

Улада ж спадзявалася, што знішчыўшы незалежныя прафсаюзы і кінуўшы ў турмы іх кіраўнікоў і актывістаў, яе кішэнная структура ФПБ будзе трансляваць на міжнародных пляцоўках патрэбную інфармацыю. І гэта магло спрацаваць.

Аднак Беларускі Кангрэс дэмакратычных прафсаюзаў застаецца прызнанай арганізацыяй і з боку МАП, і з боку Міжнароднай Канфедэрацыі прафсаюзаў, якая яднае незалежныя прафсаюзныя арганізацыі ўсяго свету. Пры гэтым ФПБ ніколі не была сябрам Канфедэрацыі: у пачатку 90-х Федэрацыя не ўступіла ў гэтую міжнародную арганізацыю, а пазней у сувязі з праўладнай дзейнасцю ФПБ гэта стала проста немагчыма.

Нагадаем, што сёння ў беларускіх турмах, апроч іншых палітвязняў, знаходзяцца 27 прафсаюзных лідэраў і актывістаў. Аб тым, у якіх умовах яны адбываюць зняволенне і які іх стан здароўя, мала што вядома.

Ужо не першы год МАП заклікае ўрад Беларусі прыняць трохбаковую і гуманітарную місіі Міжнароднай арганізацыі працы і даць доступ да тых, каго кінулі за краты па так званых "экстрэмісцкіх" артыкулах. Аднак улада не ідзе на супрацоўніцтва, аддаючы перавагу прыкрывацца пастаяннымі наратывамі аб сусветнай змове заходніх краін і падвойных стандартах.

Няма ніякіх сумневаў у тым, што на пачатку чэрвеня ў Жэневе прадстаўнікі ФПБ зноў будуць спрабаваць стварыць ілюзію нармальнасьці, заклікаючы міжнародную супольнасьць “сябраваць на адлегласьці” і “верыць на слова”. Што з гэтага атрымаецца, даведаемся зусім хутка.

Вікторыя Лявонцьева